მე -9 საუკუნისათვის, თანამედროვე პოლონეთის ტერიტორია დასახლებული იყო მრავალი სლავური ტომით, რომლებიც გაერთიანებული იყო საერთო რწმენით, ჩვეულებებითა და ენით. თანამედროვე პოლონეთის სამხრეთით იყო ვისლის მიწები, რომლის ცენტრი იყო კრაკოვი. მდინარე ვარტის აუზში პოლიანელთა ტომები ცხოვრობდნენ. მათი ცენტრი იყო ქალაქი გნიზნო.
ქრონიკაში მოხსენიებული პოლიანთა პირველი თავადი იყო მეშკო I. თავისი ძალის განმტკიცების მიზნით, მან მიიღო ლათინური რიტუალის ქრისტიანობა: 966 წელს მეშკოს საზეიმო ნათლობა მოხდა გნიზნოში. ომების შედეგად მან მოახერხა თავისი სახელმწიფოს გაფართოება სილეზიისა და კრაკოვის ანექსიით. XIV საუკუნის ბოლომდე პოლონეთს მართავდა მის მიერ დაარსებული პიასტების დინასტია.
გნიზნო
სახელმწიფოს გაძლიერების და ტერიტორიული გაფართოების პოლიტიკა გააგრძელა მეშკოს უფროსმა ვაჟმა ბოლესლავმა, მეტსახელად მამაცი. მის ქვეშ შეიქმნა არქიეპისკოპოსი გნიზნოში, ხოლო 1025 წელს ბოლესლავ I მამაცში მან აიღო მეფის ტიტული.
ბოლესლავ მამაცი გარდაცვალების შემდეგ, სახელმწიფო გარკვეული ხნით დაიშალა. კაზიმირმა რესტავრატორმა მოახერხა ქვეყნის აღდგენა. მისი მემკვიდრე ბოლესლავ თამამი 1076 წელს ხელახლა დაგვირგვინდა სამეფო გვირგვინით და აღადგინა გნიზნოს არქიეპისკოპოსი.
1138 წლიდან 1320 წლამდე პოლონეთი გადიოდა ფეოდალური ფრაგმენტაციის პერიოდში. პრინცმა ვლადისლავ ლოკოტკმა მოახერხა სახელმწიფოს გაერთიანება. მისმა ვაჟმა კაზიმირმა, მეტსახელად დიდი, მნიშვნელოვნად გააფართოვა თავისი ქონების საზღვრები და განახორციელა შიდა რეფორმები, რამაც გააძლიერა სახელმწიფო.
კაზიმირ დიდმა არ დატოვა მემკვიდრეები და პიასტების დინასტია გარდაიცვალა მისი სიკვდილის შემდეგ 1370 წელს. ტახტი გადავიდა უნგრეთის დინასტიაზე - ლუი ანჟუელი და მისი ქალიშვილი იადვიგა.
მალბორკის ციხე
ტევტონთა ორდენის საფრთხემ, რომელმაც დაიპყრო პომერანია, პოლონეთსა და ლიტვას უბიძგა ალიანსის შესაქმნელად. 1385 წელს დაიდო კრევას კავშირი - პირადი კავშირი პოლონეთსა და ლიტვის დიდ საჰერცოგოს შორის. დიდი ჰერცოგი იაგელიო დაქორწინდა დედოფალ იადვიგაზე და გამოცხადდა პოლონეთის მეფედ. 1410 წელს პოლონურ-ლიტვურმა არმიამ დაამარცხა ტევტონთა ორდენის ძალები გრუნვალდის ბრძოლაში.
თითქმის ორი საუკუნის განმავლობაში პოლონეთსა და ლიტვას დინასტიური ალიანსი აკავშირებდა. 1569 წელს, ლუბლინის კავშირის შედეგად, შეიქმნა ერთი პოლონურ -ლიტვური სახელმწიფო - Rzeczpospolita.
იაგელონის დინასტიიდან უკანასკნელი მეფეების მეფობის პერიოდს - ეკონომიკური და კულტურული აყვავების დრო - ეწოდა ოქროს ხანა. 1573 წელს იაგელონთა დინასტიის გადაშენების შემდეგ ქვეყანას მართავდნენ არჩევითი მეფეები, რომელთა არჩევანში მონაწილეობა შეეძლოთ მთელ აზნაურებს (თავადაზნაურობას). ქვეყანაში შექმნილ პოლიტიკურ რეჟიმს ხშირად უწოდებენ კეთილშობილურ დემოკრატიას. მისი დამახასიათებელი ნიშნები იყო უფრო მრავალრიცხოვანი დომინირება, ვიდრე ევროპის სხვა ქვეყნებში, თავადაზნაურობა და საპარლამენტო სტრუქტურა. ყველა უმნიშვნელოვანესი სახელმწიფო საკითხი გადაწყდა აზნაურთა ყრილობაზე - სეიმები.
მე -17 საუკუნის დასაწყისში პოლონეთ-ლიტვის თანამეგობრობის აყვავების პერიოდი გაგრძელდა, მაგრამ "შვედური წყალდიდობა" (შვედების შემოჭრა 1655-1660 წლებში) და კაზაკთა აჯანყებებმა შეარყია მისი კეთილდღეობა.
კრაკოვი
მრავალრიცხოვანმა ომებმა და შინაგანმა კონფლიქტებმა აზნაურებს შორის დესტაბილიზაცია მოახდინა ქვეყნის შიგნით. ამ მიზეზით, ისევე როგორც მეზობელი ძალების პოლიტიკის შედეგად, საფრთხე დაემუქრა დამოუკიდებელი პოლონეთის არსებობას.
პოლონეთის უკანასკნელი მეფე იყო სტანისლავ ავგუსტ პონიატოვსკი. მის დროს ქვეყანაში იყო მცდელობები გაეტარებინა შიდა რეფორმები, რომლებიც მიმართული იყო სახელმწიფოს გაძლიერებაზე. 1791 წელს კონსტიტუცია მიიღეს. ამასთან, მაგნატების შეთქმულებამ, მეფის შეუსაბამობამ და გარე მოწინააღმდეგეთა ძალების უპირატესობამ არ მისცა სახელმწიფოს შენარჩუნების საშუალება. მეზობელმა ძალებმა - რუსეთის იმპერიამ, პრუსიამ და ავსტრიამ გაიყვეს პოლონეთ -ლიტვის თანამეგობრობის ტერიტორია. დამოუკიდებელმა პოლონურმა სახელმწიფომ არსებობა შეწყვიტა 1795 წელს.
მე -19 საუკუნეში პოლონეთის საიდუმლო ორგანიზაციებმა წამოიწყეს ორი ძირითადი აჯანყება, მაგრამ ვერ მოხერხდა.
გდანსკი
პოლონეთის აღორძინება მოხდა პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ 1918 წელს. სირთულეების მიუხედავად, ომებს შორის პერიოდი აღინიშნა მნიშვნელოვანი წარმატებებით ეკონომიკაში და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. თუმცა, დამოუკიდებლობის ოც წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ვერ მოხერხდა ყველა პრობლემის გადალახვა.
1939 წელს პოლონეთი არ იყო მზად ნაცისტური გერმანიისთვის წინააღმდეგობის გაწევისთვის. ჰიტლერის, შემდეგ კი აღმოსავლეთიდან საბჭოთა ჯარების თავდასხმის შედეგად, პოლონეთმა კვლავ დაკარგა დამოუკიდებლობა. მეორე მსოფლიო ომის დროს, მიწისქვეშა არმია მოქმედებდა ქვეყანაში, ლონდონის პოლონეთის მთავრობის დაქვემდებარებაში. პოლონელები ასევე იბრძოდნენ ქვეყნის ფარგლებს გარეთ მრავალ ფრონტზე.
ომის შემდეგ პოლონეთი საბჭოთა ბლოკის ნაწილი გახდა. ქვეყანაში ძალაუფლება კომუნისტების ხელში იყო, რეფორმები გატარდა საბჭოთა მოდელზე. NDP– ის დაცემა აღინიშნა ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესებით და დამოუკიდებელი პროფკავშირების გაჩენით.
1989 წელს სოციალისტურ ქვეყნებში მოხდა რევოლუციები, რამაც გამოიწვია კომუნიზმის დაშლა. ქვეყანაში დაიწყო რეფორმები. 1999 წელს პოლონეთი შეუერთდა ნატოს, ხოლო 2004 წელს - ევროკავშირს.
