ატრაქციონის აღწერა
1862 წელს, რუსეთის 1000 წლის იუბილეს აღნიშვნამდე, ალექსანდრე II– მ წარმოადგინა იდეა ამავე სახელწოდების ძეგლის აგების შესახებ. გადაწყდა ნოვგოროდში რუსეთის ათასწლეულის ძეგლის დადგმა, ქალაქი, რომელმაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა რუსეთის სახელმწიფოს ისტორიაში.
ძეგლის ავტორი იყო მიხეილ მიქეშინა, საიმპერატორო სამხატვრო აკადემიის უცნობი კურსდამთავრებული. ეს იყო მისი პირველი სამუშაო. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ოფიციალურად არ იყო ნახსენები, მას ჰყავდა თანაავტორი ივან შრედერი. ძეგლის ყველა დეტალი - ფრიზები, გისოსები, ფიგურები და ლამპიონები დედაქალაქში იყო ჩამოსხმული.
ძეგლის გახსნა მოხდა 1862 წელს, 8 სექტემბერს. საზეიმო ცერემონიას ესწრებოდნენ პირადად იმპერატორი, მთელი აგვისტოს ოჯახი და უახლოესი მეზობლის წევრები. რამდენიმე დღის განმავლობაში, ქალაქ ნოვგოროდის მოსახლეობა თითქმის გაორმაგდა. ზეიმი სამი დღე გაგრძელდა.
ძეგლი აღმართეს წმინდა სოფიას ტაძრის მოედანზე. 15 მეტრი სიმაღლისა და ფორმების მასშტაბის გამო, იგი ორგანულად ერწყმის მიმდებარე ლანდშაფტს და გამოიყურება დიდებული, აერთიანებს თანამედროვე და ძველ არქიტექტურულ სტრუქტურებს ერთ კომპლექსში. მხატვრის შემოქმედებითი იდეა - ძეგლის სილუეტი დაუკავშიროს ნოვგოროდისა და რუსეთის ისტორიის მთავარ სიმბოლოებს - დადებითად იქნა მიღებული როგორც სახელმწიფო მოხელეების, ასევე ფართო საზოგადოების მიერ. ლეიტმოტივის ძირითადი კომპონენტებია მონომახის ქუდი და ვეჩეს ზარი. კონსტრუქცია სამი დონისგან შედგება, რომელთაგან თითოეული სიმბოლოა იმ დროს დომინანტური დოქტრინის ერთ -ერთ ნაწილზე: "მართლმადიდებლობა, ავტოკრატია, ეროვნება". ქვედა ნაწილში არის ფრიზი 109 ისტორიული ფიგურის მაღალი რელიეფებით, რაც სიმბოლოა საზოგადოებისა და მისი ყველაზე დიდებული წარმომადგენლების ძალაუფლებისადმი დამოკიდებულების იდეაზე.
საინტერესოა, რომ თავდაპირველი პროექტი არ მოიცავდა ფრიზებს, არამედ მხოლოდ ბარელიეფებს, რომლებიც ასახავს ექვს ეპოქას, ერთმანეთისგან გამოყოფილია მედალიონებით. თუმცა, იმპერატორმა ალექსანდრე II- მ შესთავაზა ბარელიეფების შეცვლა მყარი სკულპტურული სარტყლით რუსეთის გამოჩენილი ადამიანებით. ამ ადამიანების სიების დამტკიცებას დიდი დრო დასჭირდა, შედეგად, ბევრი ცნობილი ადამიანი არ შედიოდა ამ სიაში. ნიკოლოზ I კი ბოლო მომენტში დაემატა უკვდავი პიროვნებების სიას.
სკულპტურული ქამრის ნიმუში შეიქმნა მ.მიკეშინმა და შრედერმა. ფიგურები სხვადასხვა ცნობილმა მოქანდაკემ გამოძერწა. თიხის ერთი ფიგურის მოდელირებისთვის, თაბაშირის ჩამოსხმისა და ბრინჯაოს ქარხნისათვის მიწოდებისთვის, სახელმწიფომ გადაიხადა 4000 რუბლი. 1862 წლის ივლისში, ყველა ჯგუფი და რელიეფი შეგროვდა და წარუდგინა მეფეს, რომელმაც დაამტკიცა ისინი.
ფრიზი ოთხი ნაწილისგან შედგება: "განმანათლებლები", "სახელმწიფო ხალხი", "სამხედრო ხალხი და გმირები" და "მწერლები და მხატვრები". ქვედა იარუსის ფრიზი შედგება 109 ფიგურისგან. ძეგლის მეორე იარუსი მოიცავს ექვს სკულპტურულ ჯგუფს. თითოეული ჯგუფი წარმოადგენს რუსეთის სახელმწიფოს განვითარების ერთ საფეხურს: რურიკიდან პეტრე I– მდე. თითოეული ჯგუფის ორიენტირება მსოფლიოს გარკვეულ ნაწილზე, ავტორებმა ფიგურალურად აღნიშნეს სუვერენების როლი რუსეთის სახელმწიფოს გარკვეული საზღვრების განმტკიცებაში. ძეგლის ზედა ნაწილში გამოსახულია ანგელოზი, რომელიც სიმბოლოა მართლმადიდებლობას, რომელიც აკურთხებს ქალს, რომელიც დაჩოქილია ჯვრის წინ, ჩაცმული ეროვნულ რუსულ კოსტიუმში და სიმბოლოა რუსეთი.
1941 წლის აგვისტოში ნოვგოროდი ნაცისტებმა დაიკავეს. არმიის შტაბში მყოფმა ნაცისტმა გენერალმა ბრძანა ძეგლის დემონტაჟი, რათა გერმანიაში წაეყვანათ. ნაცისტებმა მოახერხეს ბრინჯაოს გისოსების ამოღება, რომელიც გარშემორტყმულია ძეგლს და ბრინჯაოს ფარნების ბრწყინვალე ნამუშევარს. ეს ნაწილები სამუდამოდ დაიკარგა.1944 წლის იანვარში საბჭოთა ჯარები შევიდნენ ნოვგოროდში და გაათავისუფლეს იგი.
იმ დროისთვის ძეგლი სავალალო სანახავი იყო. ის ნახევრად დაშლილი იყო-ნახევრად დანგრეული. მის გარშემო არსებული ქანდაკებები თოვლში იყო მიმოფანტული. ბევრი ფიგურა გაფუჭდა. მცირე დეტალები, როგორიცაა ხმლები, ჯოხები, ფარები, ხმლები უკვალოდ გაქრა. გადაწყდა ძეგლის პირვანდელი სახით აღდგენა. 1944 წლის ნოემბერში შედგა მისი მეორე საზეიმო ინაუგურაცია.
