ატრაქციონის აღწერა
ფეტიეს სამხრეთ -აღმოსავლეთით (65 კმ მანძილზე) გორაკის თავზე არის ქსანფოსის ნანგრევები, უძველესი ქალაქი. ბორცვის ზემოდან, რომელზეც ნანგრევებია განლაგებული, იხსნება უჩვეულოდ ლამაზი ხედი მდინარე იშენის ხეობაზე.
ქალაქი ქსანფოსი ნახსენებია ძველ ბერძნულ მითში, რომელიც მოგვითხრობს ბელეროფონზე და მფრინავ ცხენზე პეგასზე. მეფე იობატუსი ცხოვრობდა ქსანფოსში, ისევე როგორც გლავკუსი, ბელეროფონტის შვილიშვილი. ჰომეროსის ილიადაში გლაუკუსი ჩნდება როგორც ლიკიელი, რომელიც იბრძოდა ტროასელებისთვის.
ქალაქის ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების ჩატარების შემდეგ აღმოჩენები აღმოაჩინეს ძვ.წ. VIII საუკუნით. თუმცა, ქსანფოსი პირველად ნახსენები იყო ლიკიის დაპყრობის ქრონიკებში, როდესაც სპარსელმა გენერალმა შეუტია ჰარპაგოსს (ძვ. წ. 540 წ.). მას შემდეგ, რაც ჰარპაგუსის ჯარმა ქალაქი შემოარტყა, ქალაქის დამცველები მიხვდნენ, რომ ისინი უიმედო მდგომარეობაში იყვნენ. მათ გადაწყვიტეს ცეცხლი წაეკიდათ ქალაქს, მათ სახლებთან, ქონებასთან, ცოლებთან, ბავშვებთან და მონებთან ერთად, სანამ ბრძოლას განაგრძობდნენ. მხოლოდ 8 ოჯახმა შეძლო გადარჩენა, რადგან ისინი იმ დროს ქალაქგარეთ იყვნენ. ეს ოჯახები დაბრუნდნენ დამწვარი ქალაქის აღსადგენად.
ძვ.წ 333 წელს. ქალაქი აიღო ალექსანდრე მაკედონელმა. ალექსანდრეს გარდაცვალების შემდეგ ქალაქს ანტიგონუსი მართავდა, მის შემდეგ კი ანტიოქე III. ანტიოქე III– ის დროს ქსანფოსი იყო ლიკიის კავშირის დედაქალაქი. ცოტა მოგვიანებით, ქსანფოსი, ისევე როგორც მთელი ლიკია, აკონტროლებდა როდოსს.
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 42 წელს. რომში სამოქალაქო ომი მძვინვარებდა და ქალაქი ალყაში მოექცა. იგი გარშემორტყმული იყო ბრუტუსის ჯარებით და ქალაქის ისტორია კვლავ განმეორდა, მოსახლეობამ მას ცეცხლი წაუკიდეს. მაგრამ ქალაქს განზრახული ჰქონდა კვლავ აღორძინება და ქსანფოსი იმაზე უკეთესიც კი იყო ვიდრე იყო. იმპერატორმა ვესპასიანემ, მისი მეფობის დროს, ბრძანა აღმართულიყო დიდებული ქალაქის კარიბჭე, რომელიც მის სახელს ატარებდა. ბიზანტიური პერიოდის დაწყებისთანავე ქსანფოსში მეფობდა ეპარქია. VII საუკუნეში არაბებმა დაიწყეს ქალაქზე შეტევა უფრო და უფრო ხშირად, ამიტომ მოსახლეობამ დატოვა ქალაქი.
1842 წელს, ჩარლზ ფელუსმა, ბრიტანელმა მოგზაურმა, ნანგრევები მოიძია შემორჩენილი ქანდაკებებისა და ქანდაკებებისათვის, რომლებიც გაიგზავნა ლონდონის ბრიტანულ მუზეუმში.
ქალაქის შესასვლელი მორთულია ვესპასიანეს მონუმენტური თაღით, ხოლო თაღის გვერდით არის ელინისტური კარიბჭეები. ამ კარიბჭეზე აღმოჩნდა ჩანაწერი, სადაც ნათქვამია, რომ ანტიოქე III– მ ქალაქი ქსანფოსი მიუძღვნა ლიკიის მფარველ ღმერთებს - არტემიდას, ლეტოს და აპოლონს. ცოტა მოშორებით (გზის მარჯვნივ) იყო ნერეიდის ძეგლი. თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე IV საუკუნით. დღეს ის ინახება ბრიტანეთის მუზეუმში.
ქალაქის აკროპოლისი, რომელიც სამი მხრიდან გარშემორტყმულია ციხის კედლებით (ძვ. წ. V საუკუნე), მდებარეობს მდინარე ეშენის ნაპირებზე. მეოთხე კედლის გამოჩენა უკვე ბიზანტიურ პერიოდში მოხდა. აკროპოლისის ჩრდილოეთ ნაწილში არის რომაული თეატრი, რომელიც აშენდა ძველი ბერძნული თეატრის ადგილზე. თეატრიდან არც ისე შორს არის ლიკიის სამარხები. ჰარპიების საფლავის სიმაღლე 8, 87 მეტრია. მის გვერდით არის საფლავი (მე -4 საუკუნე), რომელიც შეიცავს ორი მებრძოლი მამაკაცის რელიეფური გამოსახულების ასლს, ამ სურათის ორიგინალი ინახება სტამბულის არქეოლოგიურ მუზეუმში.
რომაული თეატრის ჩრდილოეთით, იწყება რომაული აგორა, რომელზედაც მდებარეობს ქსანთური ობელისკი, რომელიც თარიღდება ძვ.წ. 480-470 წლებით. ობელისკი ატარებს ყველაზე ხანგრძლივ წარწერას იმ ჩანაწერებს შორის, რომლებიც ჩვენამდე მოვიდა. 250 სტრიქონიანი წარწერა ლიკიურ ენაზეა. ჩანაწერი ლიკიურ ენაზე სრულად არ არის გაშიფრული, მაგრამ ბერძნულად გაკეთებული ჩანაწერიდან შეიძლება გავიგოთ, რომ ობელისკი აშენდა უძველესი მებრძოლის საპატივცემულოდ, რომელიც მრავალ ბრძოლაში გამარჯვებული გამოვიდა და ამით განადიდა თავისი ოჯახი.
თუ თქვენ მიჰყვებით გზას, რომელიც აღმოსავლეთით მიდის ავტოსადგომიდან, შეგიძლიათ მიხვიდეთ ბიზანტიური ბაზილიკაში, გარშემორტყმული ჰეჯით.ბაზილიკის ჩრდილოეთით, გორაკზე არის ბიზანტიური მონასტერი, ასევე რომაული აკროპოლისი სამარხებითა და სარკოფაგებით.
