პირველად საქართველოს თანამედროვე დედაქალაქის სახელი მოხსენიებულია IV საუკუნეში, იგი დაკავშირებულია ადგილობრივ თბილ წყაროებთან, რომლებმაც სახელი დაარქვეს ახალ დასახლებას. თბილისის ისტორია, ანუ ტფილისი, როგორც ქალაქს ეძახდნენ 1936 წლამდე, სავსეა გლობალური მნიშვნელობის დიდი და მცირე მოვლენებით ან მნიშვნელოვანია მხოლოდ ადგილობრივი მაცხოვრებლებისთვის.
ქალაქის წარმოშობისას
დასახლება ყოველთვის იყო ეკონომიკური, კულტურული და სავაჭრო გზების გზაჯვარედინზე, არაერთხელ გახდა მეზობლებს შორის დავის საგანი. მაგრამ ძნელია დასახელდეს ქალაქის დაარსების ზუსტი თარიღი, რადგან დოკუმენტური წყაროები არ შემორჩენილა. ოფიციალური ვერსია არის მე –5 საუკუნე, დამფუძნებელი არის იბერიის მეფე ვახტანგ I გორგასალი.
ზოგიერთი ისტორიკოსი ირწმუნება, რომ სახელი ტბტლადა გვხვდება ადრე, ძველ რომაულ რუქებზე. არქეოლოგიური გათხრები ასევე ადასტურებს I–2 საუკუნეებით დათარიღებული დასახლებების თანამედროვე ქალაქის ტერიტორიაზე არსებობას. რეკლამა
კაპიტალის სტატუსი
ითვლება, რომ იგი გახდა სახელმწიფოს მთავარი ქალაქი მეფე დაჩის დროს, რომელიც იყო ვახტანგ I გორგასლის მემკვიდრე. მცხეთელმა ახალმა მმართველმა დედაქალაქი თბილისში გადაიტანა. ვინაიდან ქალაქს კარგი მდებარეობა ჰქონდა, მან სწრაფად დაიწყო განვითარება, ამ დროს დასრულდა გამაგრებები ცენტრის გარშემო, აღმართეს ანჩისხატის ტაძარი.
პირველი ათასწლეულის დასასრული აღინიშნა, თუ მოკლედ ვილაპარაკებთ თბილისის ისტორიაზე, ადგილობრივი მოსახლეობის მუდმივი დაპირისპირებით დაუპატიჟებელ სტუმრებთან როგორც ჩრდილოეთიდან, ასევე სამხრეთიდან. აყვავების პერიოდი დაიწყო 1122 წელს, როდესაც ქალაქში დაიწყო მეფობა, დავით აღმაშენებლის სახელით ცნობილი, მის ქვეშ თბილისი გახდა საქართველოს დედაქალაქი.
თბილისის შუა საუკუნეების ისტორია
შუა საუკუნეების პერიოდი არის არასტაბილურობის, დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის, მონღოლთა ჯარისა და სხვა უცხო არმიების წინააღმდეგობის დრო. შუა საუკუნეების მნიშვნელოვან სამხედრო მოვლენებს შორის აღინიშნება შემდეგი:
- 1238 - მონღოლების მიერ ქალაქის აღება;
- 1386 - ტიმურის არმიის შეტევა;
- 1522 - შაჰ ისმაილ I- ის სპარსეთის ჯარების შეჭრა;
- 1578 არის თურქეთის მმართველობის პერიოდი.
მეფე სიმონ I- ის ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე თურქები განდევნეს ქვეყნიდან, თბილისმა დაიბრუნა სახელმწიფოს დედაქალაქის ტიტული. შემდეგ იწყება რუსეთთან რთული ურთიერთობების პერიოდი, რის შედეგადაც საქართველო ხდება იმპერიის ნაწილი, ხოლო საქართველოს უმაღლესი მთავრობის ადგილსამყოფელი მდებარეობს თბილისში.
საუკუნის მიჯნაზე
მე -19 საუკუნის დასასრული თბილისისათვის ხასიათდება ეკონომიკის მკვეთრი ზრდით, შესაბამისად ადგილობრივი და უცხოური საწარმოების რაოდენობის ზრდით, შესაბამისად მოსახლეობის ზრდით. გარდა ამისა, ქალაქი მოქმედებს როგორც კავკასიის რევოლუციური მოძრაობის ცენტრი.
საქართველოში ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ განხორციელდა დამოუკიდებელი სახელმწიფოს - ამიერკავკასიის დემოკრატიული ფედერაციული რესპუბლიკის შექმნის მცდელობა, რომელიც შემდეგ გაიყო საქართველოდ, სომხეთად, აზერბაიჯანად. მაგრამ ეს რესპუბლიკები დარჩნენ სსრკ -ს შემადგენლობაში და მხოლოდ 1990 -იანი წლების ბოლოს გახდა საქართველო დამოუკიდებელი სახელმწიფო და თბილისი გახდა მისი მთავარი ქალაქი.
